Wiebes laat werknemers in de kolenketen barsten

Beste collega’s,

Op donderdagavond 2 april 2020 werden we verrast door de mededeling dat het kabinet de productie van de kolencentrales flink wilde beperken en zelfs een centrale zou willen sluiten. Vervolgens hoorden we niets meer. Tot 2 weken geleden.
Het ministerie EZK organiseerde een veiling waar bedrijven tot 16 oktober 2020 konden aangeven tegen welke prijs zij bereid zouden zijn de kolengestookte elektriciteitscentrale te sluiten, uiteraard tegen een fikse vergoeding. Inmiddels is helder dat de Onyx centrale (vroeger Engie) zal sluiten.

Niet het feit maar wel de wijze waarop maakte ons wantrouwig.
EZK heeft dit jaar vele maanden onderhandeld met Riverstone over de sluiting van Onyx. Daar kwam men steeds niet uit. Riverstone vroeg blijkbaar teveel geld voor een centrale die ook nog eens sinds begin dit jaar stuk is en niet produceert. Dat kon EZK natuurlijk niet uitleggen. Dan maar een list verzinnen.
De list was op heel korte termijn een veiling organiseren, zoals dat goede marktfundamentalisten betaamt en bedrijven laten inschrijven tegen welk bedrag zij hun centrale zouden willen sluiten.

Een wassen neus natuurlijk want EZK wist donders goed dat de andere centrales hier niet aan mee zouden doen. Het was een manier om de rug schoon te houden, zodat EZK later kon zeggen dat er geen andere gegadigden waren en dat men dus niet anders kon dat zoveel geld betalen. Want veel geld is het, tussen de 240 en 260 miljoen strijkt Riverstone op voor een kapotte centrale die ze zelf voor 200 miljoen in oktober vorig jaar van Engie hadden gekocht.

Vervolgens stelde EZK als voorwaarde dat het deelnemen aan de veiling ook zou betekenen dat men het “Westhavenarrangement”uit het Kolenfonds diende toe te passen. Dat was in de prijs inbegrepen.
Dit is de afspraak om werknemers uit de hele kolenketen die gevolgen dragen door de sluiting naar ander werk te begeleiden en aanvullingen op lager loon of uitkeringen te verstrekken, zoals deze zijn gemaakt rond de sluiting van de Hemwegcentrale in Amsterdam.
Daar betreft het niet alleen medewerkers van de Hemweg zelf, maar ook medewerkers van OBA, Vliegasunie en andere betrokkenen.

FNV heeft ruim 5 jaar geknokt om tot een Kolenfonds te komen om gedupeerde werknemers door de energietransitie een nieuwe toekomst te bieden. Daartoe is de Stichting Mobiliteitscentra Kolenketen (SMK) opgericht die ook het Westhavenarrangement heeft opgezet.

Op zich klonk dit dus niet slecht. Echter, we weten inmiddels al lange tijd hoe we woorden van EZK moeten wegen. Dus maar eens navraag doen.

Op 12 oktober 2020 is er overleg geweest tussen de Directeur Generaal van EZK, een paar van zijn medewerkers en FNV (Kitty Jong en bestuurders Cees Bos en Ruud Cornelisse).
Toen werd al snel duidelijk dat EZK ook hier weer een smerig spelletje speelde. Uiteraard hoefde dat arme Riverstone niet op te draaien voor de hele keten, alleen voor hun eigen vaste personeel. Men mag hiervoor ook een zelf een mobiliteitscentrum inhuren.

En de rest van de keten dan?
Dat moeten de bedrijven maar zelf uitzoeken met hun medewerkers!

Stel je voor:
Een buitenlandse belegger scoort een winst van rond de 40 miljoen in minder dan een jaar tijd op een investering van 200 miljoen (20%) en vult zijn zakken. Dat zijn we wel gewend van deze sprinkhanen, alles kaal vreten en wegwezen.

Na de sluiting van de centrale hebben ze geen enkel belang meer in Nederland. Kan je ze dan nog ergens op aanspreken als ze hun verplichtingen niet nakomen? Neen dus!

EZK doet het voorkomen dat er voor de werknemers uit de keten gezorgd moet worden maar het blijkt een farce te zijn. Vervolgens laat men het verder aan de vertrekkende belegger.
Erger nog, EZK staat het toe dat men een zeer afgeslankte regeling opneemt die ver afwijkt van het door EZK zelf genoemde Westhavenarrangement. De vertrekkende belegger mag namelijk ook zelf een mobiliteitscentrum inhuren.

Kort komt het erop neer dat een buitenlandse belegger een centrale koopt met geen enkel ander doel dan deze te sluiten tegen een gigantische nadeelcompensatie en een beperkt deel van het personeel (alleen in vaste dienst) kan rekenen op ondersteuning voor zover Riverstone niet met de noorderzon verdwijnt. De rest van de werknemers uit de kolenketen die hun baan verliezen moeten het maar uitzoeken.

EZK geeft onvolledige informatie en probeert ons zand in de ogen te strooien met het Westhavenarrangement. EZK betaalt Riverstone tussen de 240 en 260 miljoen.

De rest van de werknemers staan straks op straat, maar mogen nog wel bijdragen aan het geld voor Riverstone. Het is immers belasting geld.

Uiteraard hebben wij aangegeven dat dit het niet gaat worden en nogmaals gesteld dat door Riverstone voldoende geld moet worden afgestaan om het Westhavenarrangement in volle breedte te laten uitvoeren door het Kolenfonds, zodat we op dezelfde manier de gevolgen van sluiting voor de hele keten kunnen opvangen in Rijnmond zoals bij de sluiting van de Hemweg is gebeurd: voor de hele keten dus!

We zullen afwachten waar EZK nog mee terugkomt, maar vrezen het ergste.
Op de politiek hoeven we niet te rekenen want dit liberale kabinet heeft geen hoger doel dan geld aan bedrijven geven, hoe dan ook.

We zullen zelf in het geweer moeten komen, zoals we al zoveel jaren doen. Dat heeft geleid tot ons Kolenfonds dat door EZK gewoon wordt gepasseerd.

Wij houden jullie op de hoogte, maar rol je mouwen maar weer op!

Chant van den Berg, bestuurder FNV Havens